Türkiye Gazetesi'nden Kaan Zenginli'nin haberine göre Beyaz et sektöründe ilginç gelişmeler yaşanıyor. Tavuk fiyatı son 5 ayda yüzde 200 ve yılbaşından bu yana yüzde 50 artarken, yumurta fiyatlarındaki yüzde 50'lik düşüş dikkat çekiyor. Yaşanan bu çelişki, gözleri beyaz et lobilerine çevirmiş durumda. Ticaret Bakanlığı fiyat istikrarının sağlanması açısından denetimlerini artırdı. 4 ay önce Rekabet Kurumu ve Ticaret Bakanlığı ortaklığında beyaz et sektörüne yönelik bir operasyon başlatıldı. 16 firma için başlatılan soruşturma kapmasında 8 firmaya cezai işlem uygulandı. Ancak bu yeterli olmadı. 1 ay önce bakanlık yeniden 16 firmaya soruşturma başlattığını açıkladı. Bakanlık yaptığı açıklamada, girdi maliyetleri sebebiyle iç pazarda beyaz et fiyatlarının arttığını; ancak zamların piyasa gerçekliği ile örtüşmediğini ve fahiş zamlar uygulandığını duyurdu.
CEZALAR YETERLİ OLMADI
Yapılan denetimler sonrası, ortak fiyat belirleme ve stokçuluk gibi suçlardan firmalara adeta ceza yağdırıldı. Fiyatların artmaya devam etmesi üzerine Ticaret Bakanlığı ihracat yasağı silahını çekti. Bu kapsamda, bütün ve parça dahil olmak üzere, tavuk eti ihracatının 1 Mayıs 2024 tarihinden 31 Aralık 2024 tarihine kadar, aylık bazda azami 10 bin ton, toplamda ise bu yıl sonuna kadar 80 bin ton olacak şekilde sınırlandırılmasına karar verdi. Yumurta fiyatları düşerken, tavuk fiyatlarının artmasında, tekel konumunda olan firmaların etkili olduğu ortaya çıktı.
ARZ DENGESİZLİĞİ YAŞADIK
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) verilerine göre, üreticiden yılbaşında kolisi 120 lira olarak çıkan yumurtanın fiyatı 1 Nisan itibarıyla 86 liraya kadar düştü. YUM-BİR Başkanı İbrahim Afyon "Gerçek piyasaya bakıldığı zaman marketlerdeki yumurta fiyatları tüketici açısından normal. Üretim fiyatı, maliyetlerin altında kaldığı için üretici zarar etmekte. Mevsimsel geçişlerden kaynaklı bu zarar öngörülüyordu. İnsanlarımızın kahvaltı alışkanlıkları yaz döneminde değişiyor, yumurtayı pek tüketmiyor. İhracatta yaşanan bazı sorunlardan, lojistik imkanların kısıtlanmasından kaynaklı birtakım sıkıntılar yaşadık. Yumurtanın arzını yönetemediğimiz için biraz daha düşme bekleyen tüccarlar mal alımına biraz mesafeli durdukları için düşüş yaşıyoruz" dedi.
SEKTÖRDE MAYIS ÇUKURU ETKİLİ OLDU
Kış aylarına göre kahvaltı alışkanlığının değişerek yumurta tüketiminin azalması ve tavuk sürülerinin gençleştirilmesinden kaynaklı fiyatlarda düşüş yaşandığını ve bunun sektör tarafından "mayıs çukuru" olarak adlandırıldığını anlatan Afyon "Bu çukurun uzunluğu, derinliği sektörün yatırımlarını etkiler. Biz bu mevsimde biraz düşüş öngörüyorduk; ama öngörülenin üzerinde olunca biraz daha ileriye dönük yatırımlarımızı düzenlememiz icap ediyor. Bu sene 'mayıs çukurumuz', 'mayıs kanyonuna' dönüştü" dedi.
ET FİYATINDAKİ ARTIŞ TAVUĞA YÖNELTİYOR
Sektör temsilcileri, tavuk fiyatlarının artmasının bir diğer nedenini etteki yükselişe de bağlıyor. Uzmanlar "Mangal sezonu açıldı diyebiliriz. Fiyat artışlarında bu etkili oldu. Asıl konu et fiyatlarının artması. Ete ulaşamayanlar tavuğu tercih etmeye başladı. Bu da piyasada fiyatlarının artmasına neden oldu. Tekel konumunu kullanan firmalar da bu talebi görerek, piyasaya ürün vermemeye başladı. Ancak ihracat yasağı fiyatların dengeye oturmasına vesile olacaktır. Birkaç ay içinde tavuk fiyatlarının düştüğünü göreceğiz" dedi.