İstanbul'da 19 yaşındaki Semih Çelik'in iki kadını vahşice katletmesinin ardından, çocuklar ve gençlere yönelik şiddet ve istismar olaylarıyla gündeme gelen mesajlaşma uygulaması Discord, Türkiye'de erişime kapatıldı. Peki, yetkilileri bu kararı almaya götüren süreçte neler yaşandı? Uygulama tekrar erişime açılacak mı?

ABD merkezli ücretsiz iletişim platformu Discord, İstanbul’da 4 Ekim Cuma günü İkbal Uzuner ve Ayşenur Halil adlı iki kadının Semih Çelik tarafından vahşice öldürülmesinin ardından tartışma konusu oldu. Psikolojik sorunları olduğu ve daha önce 5 kez tedavi gördüğü öğrenilen Çelik'in telefonundaki incelemelerde, Discord aracılığıyla "incel" (Involuntarycelibate/İstemsiz Bekarlık Projesi) adı verilen bir grupla iletişimde olduğu tespit edildi.

Uzmanı 'hastalık deyip geçmek doğru değil' diyerek incel şiddetini anlattı: Korku ortamı oluşturuyor

İkbal Uzuner ve Ayşenur Halil'i vahşice öldürdükten sonra intihar eden Semih Çelik'in telefonunda yapılan incelemede, Discord programında 'incel' olarak bilinen bir grupla iletişim kurduğunun tespit edilmesi yeni bir kavramı hayatımıza soktu. 'Zorunlu bekârlık' anlamına gelen ve gençler arasında giderek popülerleşen bu tehlikeli akımı Dr. Öğr. Üyesi Duygu Buğa, tüm yönleriyle ele aldı. Uygulanan şiddetin bir kişinin bir kişiyi korkutması değil, bir kişinin tüm toplumu korkuttuğu eyleme dönüşmesi olduğunu ifade eden Buğa, "Bu bir hastalık’ deyip geçmek doğru değil" diyerek, 'incel şiddeti'nin altında yatan nedenleri sıraladı.

Türkiye'yi sarsan vahşetin ardından Discord ve benzeri platformlarda suç unsuru içerikler paylaşılan çok sayıda grup olduğu ortaya çıktı.

Discord nedir?

ABD merkezli Discord, kullanıcıların sesli, görüntülü ve yazılı olarak iletişim kurmasına olanak tanıyan bir dijital platform. Özellikle oyuncular arasında popüler olmuş, ancak zamanla her türlü topluluk, iş grubu ve arkadaş çevresi için de yaygın bir kullanım kazandı.

Discord, sunucular adı verilen farklı gruplar oluşturmanıza olanak tanıyor. Her sunucunun kendi kanalları olabilir ve bu kanallar, belirli konulara odaklanmış yazılı sohbetler, sesli sohbetler veya video görüşmeleri için kullanılabilir.

• 2015'te kurulan platformun Haziran 2024 verilerine göre aylık yaklaşık 200 milyon aktif kullanıcısı bulunuyor.

Discord üzerinden şantaj iddiası

5 Ekim'de bir kız çocuğunun Discord üzerinden kimlik bilgilerini ele geçirip şantaja uğradığını ve bu yüzden kendine zarar verdiğini söylediği bir video yayınlandı. İçişleri Bakanı Yerlikaya, konuyla ilgili 6 Ekim'de yaptığı paylaşımda videonun kurgu olduğunun belirlendiğini ve kız çocuğunun koruma altına alındığını söyledi. Ayrıca videoyu paylaştığı tespit edilen 18 yaşındaki kullanıcının, “Halkı yanıltıcı şekilde internet üzerinden yayınlayan ve dezenformasyon” yapmaktan gözaltına alındığını açıkladı.

• "Siber Daire Başkanlığımız bir kız çocuğunun sosyal medyadaki 'Bir Program' üzerinden tehdit edildiğine dair paylaşılan videodaki görüntüleri incelemiştir. Yapılan incelemede videonun kurgu olduğu belirlenmiştir. İzmir Emniyet Müdürlüğü ekiplerimiz, E.N.B. adlı çocuğu adresinde muhafaza altına almıştır. İfade işlemleri psikolog eşliğinde Cumhuriyet Savcısı tarafından gerçekleştirilecektir. E.N.B. adlı çocuğun 'tehdit ve şantaja maruz kaldığı' sözde görüntüleri, 'Halkı yanıltıcı şekilde internet üzerinden yayınlayan ve dezenformasyon' yapan T.D. adlı 18 yaşındaki şahıs ise Ankara Emniyet Müdürlüğü ekiplerimiz tarafından gözaltına alınmıştır."

Reşit olmayan 4 şüpheli 'muhafaza altında'

Bakan Yerlikaya 8 Ekim ve 9 Ekim'de yaptığı paylaşımlarda Discord ve anlık mesajlaşma uygulaması Telegram'da suç unsuru teşkil eden içerikler paylaştığı tespit edilen C31K isimli grubun reşit olmayan dört şüphelinin "muhafaza altına alındığını" duyurdu. Şüphelilerden birinin “çocuk müstehcenliği, polise ve şehitlere hakaret, dini değerleri aşağılayıcı” paylaşımlar yaptığı belirtildi. Ayrıca reşit olmayan şüphelilerin psikolog eşliğinde ifadelerinin alınacağı söylendi. Yerlikaya'nın paylaşımları şöyle:

"Ankara Emniyet Müdürlüğümüz tarafından, Telegram ve Discord sosyal paylaşım platformlarında aktif olarak yer alan C31K isimli grup yöneticilerinden “Hz. Ebu Cehil” olarak adı geçen şahsın E.K. adlı çocuk olduğu belirlenmiş ve Ankara Emniyet Müdürlüğümüzün koordinasyonunda Zile İlçe Emniyet Müdürlüğü ekiplerimizce muhafaza altına alınmıştır. ‘’Arda Bateman’’olarak adı geçen şahsın ise A.T adlı çocuk olduğu belirlenmiş İstanbul Emniyet Müdürlüğümüzce muhafaza altına alınmıştır."

"Ankara Emniyet Müdürlüğümüz tarafından, Telegram ve Discord sosyal paylaşım platformlarında aktif olarak yer alan C31K isimli grup yöneticilerinden “Hz. Ebu Cehil” olarak adı geçen şahsın E.K. adlı çocuk olduğu belirlenmiş ve Ankara Emniyet Müdürlüğümüzün koordinasyonunda Zile İlçe Emniyet Müdürlüğü ekiplerimizce muhafaza altına alınmıştır. ‘’Arda Bateman’’olarak adı geçen şahsın ise A.T adlı çocuk olduğu belirlenmiş İstanbul Emniyet Müdürlüğümüzce muhafaza altına alınmıştır."

Discord'a erişim engeli getirildi

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, 9 Ekim'de Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının talebi üzerine Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğince mesajlaşma ve sosyal medya uygulaması Discord'a erişim engellenmesi kararı verildiğini bildirdi. Bakan Tunç, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Discord isimli sosyal medya platformunda 5651 Sayılı "İnternet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ve bu yayınlar yoluyla işlenen suçlarla mücadele edilmesi" hakkında kanunun 8/1 maddesinde yer alan "çocukların cinsel istismarı ve müstehcenlik" suçlarının işlendiğine dair yeterli şüphenin bulunduğunu belirtti. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının talebi üzerine de harekete geçildiğini aktaran Tunç, Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğince söz konusu sosyal medya uygulamasının tüm yayınlarının içerikten çıkartılarak belirtilen URL adreslerine Türkiye'den erişimin engellenmesi kararı verildiğini kaydetti. Geleceğin teminatı gençleri ve çocukları sosyal medyanın ve internetin suç teşkil eden zararlı yayınlarından korumakta kararlı olduklarını vurgulayan Tunç, "Toplumsal yapımızın temelini sarsmaya yönelik girişimlere asla müsaade etmeyeceğiz" ifadesini kullandı.

• Bakan Tunç, erişim engelinden önce 8 Ekim gecesi yaptığı başka bir paylaşımda bazı sosyal ağ sağlayıcıları ve internet sitelerine dair adli soruşturma başlatıldığını duyurmuştu. Tunç, engelden önceki paylaşımında sorunlu içerikleri çıkarmayan ve alınan yargı kararlarını uygulamayan taraflara 5651 Sayılı "İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun" gereğince para cezası, reklam yasağı, bant daraltma ve erişim engellenmesi gibi yaptırımlar uygulanacağını söyledi.

Erişim engeli kararı BTK tarafından uygulamaya konuldu

Erişim engeli, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) web sitesinde de yayımlandı. BTK'nın açıklamasında kararın Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği tarafından alındığı belirtildi.

Yargı da harekete geçti. Platformda, 5651 sayılı "İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun"un 8/1 maddesinde yer alan "Çocukların cinsel istismarı ve müstehcenlik" suçlarının işlendiğine dair yeterli şüphenin bulunması dolayısıyla Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı da harekete geçti. Başsavcılığın talebini değerlendiren Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği, delilleri göz önünde bulundurarak Discord'a erişimin engellenmesi kararını verdi.

Yargı da harekete geçti

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, son dönemde birbiri ardına yaşanan adli olaylar ve internet ortamında işlenen suçlar dolayısıyla tartışma yaratan sosyal medya uygulamaları ilgili kurum ve kuruluşlarca sıkı takibe alındı. Bu kapsamda, Semih Çelik tarafından iki genç kızın katledilmesinin ardından mesajlaşma platformu Discord'a ilişkin Ulaştırma ve Altyapı, İçişleri, Adalet ile Aile ve Sosyal Hizmetler bakanlıkları yetkililerinin katılımıyla hafta sonunda toplantı yapıldı. Toplantıda konuya ilişkin alınacak tedbirler kapsamlı olarak değerlendirildi.

Başsavcığın talep yazısındaki tespitler

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının talebinde, 5 Ekim'de "HAHA" rumuzlu Discord yayın kanalı üzerinden özellikle yaşı küçük çocuklar hedef alınarak zorbalık yapıldığı, bazı üyelerin daha da ileri giderek çevrelerindeki çocukların cinsel bölgelerinin fotoğraf ve videolarını çekerek grupta yayınladıkları, bazı üyelerin ise şantajla küçük çocukları kendi çıplak görüntülerini çekmeye zorlayıp, bu görüntüleri grupta paylaştıkları yönünde sosyal medya paylaşımları üzerine soruşturma başlatıldığı belirtildi.

Yapılan incelemelerde, çocuğun cinsel istismarı, şantaj ve müstehcenlik içeren çok sayıda içeriğin Discord kanalında paylaşıldığının anlaşıldığı vurgulandı.

Soruşturma kapsamında şüpheliler hakkında gözaltı işlemlerine başlandığı ifade edilen talepte, Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığından gönderilen rapora dikkati çekildi. Raporda, "Bu tür grupların, çocukların ve gençlerin cinsel kimliklerini şekillendirme süreçlerini manipüle ederek kimlik kargaşasını pekiştirebildiği ve topluma karşı bir başkaldırı sembolü olarak ayrıca bu mecralarda şantaj ve izleme sayılarıyla gelir elde ettikleri, kolay para kazanmanın yolunu bulmaları sebebiyle satanizmi cazip gösterdiği görülmüştür" tespitlerinin yapıldığı aktarıldı.

• Talepte, Discord'un, çocukların istismarına neden olan, şiddeti teşvik edici ve kamu düzeninin bozulmasına sebebiyet veren bir platform olduğunun değerlendirildiği kaydedildi.

Karar hakim kararıyla kaldırılabilecek

Söz konusu mahkeme kararının BTK'ye iletilmesinin ardından, Kurum Başkanı tarafından Discord uygulaması Türkiye'den erişime kapatıldı.

Uygulamanın tekrar açılması için ilgili hakimliğin kararını kaldırması gerekiyor.

İnternet ortamında işlenen suçlara ilişkin kamuoyunda "Sosyal Medya Yasası" olarak da bilinen "7253 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un ağ sağlayıcıları ile ilgili hükümleri de 1 Ekim 2020 tarihinde yürürlüğe girmişti.

8. madde neler getiriyor?

5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkındaki Kanun'un 8 maddesi şöyle:

• "(1)İnternet ortamında yapılan ve içeriği, Türk Ceza Kanunu'nda yer alan intihara yönlendirme (Madde 84), çocukların cinsel istismarı (Madde 103, birinci fıkra), uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (Madde 190), sağlık için tehlikeli madde temini (Madde 194), müstehcenlik (Madde 226), fuhuş (Madde 227), kumar oynanması için yer ve imkan sağlama (Madde 228) suçlarını oluşturduğu hususunda yeterli şüphe sebebi bulunan yayınlarla ilgili olarak içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine karar verilir.
• Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun'da yer alan suçlar, Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da yer alan suçlar, Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu'nun 27. maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında yer alan suçlarda da erişim engeli getirilir.
• (2)İçeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı, soruşturma evresinde hakim, kovuşturma evresinde ise mahkeme tarafından verilir. Soruşturma evresinde, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde cumhuriyet savcısı tarafından da içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine karar verilebilir. Bu durumda cumhuriyet savcısı kararını 24 saat içinde hakimin onayına sunar ve hakim kararını en geç 24 saat içinde verir. Bu süre içinde kararın onaylanmaması halinde tedbir, cumhuriyet savcısı tarafından derhal kaldırılır. Erişimin engellenmesi kararı, amacı gerçekleştirecek nitelikte görülürse belirli bir süreyle sınırlı olarak da verilebilir. Koruma tedbiri olarak verilen içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine ilişkin karara 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz edilebilir.
• (3)Hakim, mahkeme veya cumhuriyet savcısı tarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının birer örneği, gereği yapılmak üzere Kuruma gönderilir.
• (17)(Ek:17/10/2019-7188/36 md.) Bu maddenin 2'nci, 4'üncü ve 14'üncü fıkraları kapsamında verilen erişimin engellenmesi kararları, ihlalin gerçekleştiği yayın, kısım, bölümle ilgili olarak (URL vb. şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle verilir. Ancak teknik olarak ihlale ilişkin içeriğe erişimin engellenmesi yapılamadığı veya ilgili içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla ihlalin önlenemediği durumlarda, internet sitesinin tümüne yönelik olarak erişimin engellenmesi kararı verilebilir."

Videoyu Oynat

Bakan Uraloğlu: Discord bilgilerini paylaşmadı

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, bugün (9 Ekim) TBMM'de AK Parti grup toplantısı öncesi gazetecilere yaptığı açıklamada "Discord'a neden erişim engeli getirildi?" sorusunu cevapladı. Bakan Uraloğlu, 'Discord' isimli sosyal medya platformuna, Ankara 1'inci Sulh Ceza Mahkemesi'nin gece 02.10'da aldığı kararla erişimine engel getirdiklerini belirterek, "Burası gerçekten tamamen kapalı bir sistem. Siz istediğiniz gibi girip çıkamıyorsunuz ya da bizim güvenlik birimlerimiz orada sorgulama yapamıyorlar maalesef. Orayı kullananların bize şikayet etmesi noktasında biz müdahil olabiliyoruz. Maalesef birkaç gündür yaşadığımız olaylar olmamış olsa belki biz bugün Discord'a erişime engel getirdiğimiz için yasakçı bir zihniyetle itham edilecektik. Ama bu olaylar oldu, herkes kapatılmasını istiyor. O zaman toplumun bütün kesimleri ile gerçekten bir arada hareket etmemiz lazım. Başta aileler olmak üzere, bizim giremediğimiz mecrada ne olduğunu bilemeyebiliyoruz ve Discord, kendi bilgilerini, IP adresi dahil, içerikler dahil güvenlik güçlerimizle paylaşmayı reddettiği için biz de zorunlu olarak erişime engel getirdik" dedi.

'Gelen talepler üzerine gerekeni yapıyoruz'

Uraloğlu, toplumdaki algıyı, farkındalığı beraber yürütmekte fayda olduğuna işaret ederek, "Biz burada İçişleri Bakanlığımız, Adalet Bakanlığımız, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığımız, güzel bir iş birliğimiz var. Bazı şeyleri ancak öğrendiğimizde müdahale ediyoruz. Yoksa her şeyi denetleme imkanına sahip değiliz. Burada Discord'u kapattık diye çok acayip bir memnuniyet var. Ama bir hafta önce kapatmış olsaydık bu memnuniyet olmayacaktı. Burada bizlerle olan bilgi paylaşımı gerçekten kıymetli. Bizim Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun güvenli internet adresi var, 141 çağrı merkezimiz var; buralara gelen şikayetler, gelen talepler üzerine biz gerekeni yapıyoruz. Onlar bazı sohbet odaları gibi yerlerin içerisinde olduğu için bize bilgiler aktarabiliyorlar, biz de daha geniş bilgi sahibi olarak burada yapmamız gerekeni yapmaya gayret ediyoruz. Toplumumuzu koruma ile ilgili her türlü adımı çok net bir şekilde atacağız. Hepsini yakın takipteyiz" ifadelerini kullandı.

Twitch kapatılacak mı?

Bakan Uraloğlu, başka bir yayın platformu olan Twitch ile ilgili de toplumu korumak için her türlü adımı atacaklarını belirtti.

• Adalet Bakanı Yılmaz Tunç da yine bugünkü AK Parti TBMM Grup Toplantısı öncesinde Discord'a erişim engeli getirilmesine ilişkin soruya,"5651 sayılı yasamız var. 'İnternette Suç İşlenmesinin Önlenmesine Dair Kanun'. Bu kanun gereğince özellikle internet medyası üzerinde işlenen suçların önlenmesi ile ilgili yaptırımların daha da artırılması ve bu kararlılığı dün de ifade ettik. O konudaki sosyal medya şirketlerinin ülkemizin hukuk sistemine saygı göstermesi lazım. Biz bu konuyu kararlılıkla sürdüreceğiz"karşılığını verdi.

Bakan Uraloğlu açıkladı: Discord erişime neden kapatıldı?

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Discord'un kapatılmasına ilişkin son durumu anlattı. Uraloğlu, "Discord, kendi bilgilerinin IP adresleri, içerikler dahil bizim güvenlik birimlerimizle paylaşmayı reddettiği için biz de erişim engeli getirdik. Ancak orayı kullananların bize şikayet etmesi sonucu biz olaya müdahil olabiliyoruz" dedi.

Türkiye, Discord'u yasaklayan 7'nci ülke

İran ve Kuzey Kore Discord'a erişim engeli getiren ülkelerden... Çin'de 2018'den beri kapalı olan platformun alternatifleri üretildi. Birleşik Arap Emirlikleri'nde 2020'nin sonlarında kapanan mecra halen daha açılmadı. Umman platformu 2022'de engelledi. Rusya geçtiğimiz gün Rus yasalarının ihlal edildiği gerekçesiyle platformu yasakladı.

• Daha öncesinde Mısır'da yasak olan platform geçtiğimiz aylarda açılmıştı.

Discord'a bir veto da Rusya'dan

Rusya 8 Ekim 2024'te, Discord’a erişim engeli getirdi. Rusya, Discord'da uygunsuz ve yasa dışı kabul edilen içeriklerin kaldırılmadığını belirterek bu kararı aldı. Engelin nedeni olarak özellikle uygulamanın terörist ve aşırılıkçı amaçlarla kullanıldığı, bu amaçlarla vatandaşların kandırıldığı, uyuşturucu satışı ve yasa dışı bilgilerin yayılmasını sağladığı kaydedildi. Rusya'nın internet düzenleme kurumu olan Roskomnadzor, Discord’un Rus yasalarına aykırı içerikleri kaldırma taleplerine uymadığını iddia etti. Bu nedenle platforma erişimin engellenmesine karar verdi.

• Açıklamada, geçen yıl mahkeme kararıyla uygulamada yasa dışı bilgileri silmediği gerekçesiyle Discord'a 6 milyon ruble (yaklaşık 62 bin dolar) ceza kesildiği hatırlatıldı. Roskomnadzor, daha önce Discord yönetimine 947 yasa dışı materyalin kaldırılması için talep göndermişti.

ABD ordusunda 'Discord' krizi

Discord 2023 yılında ABD Savunma Bakanlığı'na ait gizli belgelerin sızdırılması olayıyla gündeme gelmişti. Bu olayda, ABD ordusuna ait oldukça hassas ve gizli bilgiler, bir Discord sunucusu üzerinden sızdırılmıştı. Belgeler, dünya genelinde güvenlik ve diplomatik ilişkileri etkileyebilecek derecede önemliydi. Sızdırılan bu belgeler arasında Ukrayna’daki savaşla ilgili istihbarat raporları, müttefik ülkelerle yapılan görüşmelere dair detaylar ve diğer önemli güvenlik bilgileri yer alıyordu. Olay, belgelerin bir Discord sunucusunda paylaşıldıktan sonra fark edilmiş ve hızla yayılarak büyük bir uluslararası krize neden olmuştu.

ABD yetkilileri, bu sızıntının Discord gibi platformların denetlenmesi ve güvenlik politikalarının gözden geçirilmesi gerektiğini gündeme getirdi.